Bayramiç Beyazı: Eşsiz Lezzetin ve Tarihin Buluşma Noktası
Bayramiç Beyazı parlak, tüysüz, ince sarı-yeşil kabuklu, beyaz etli bir meyvedir. Ağacın güney ve batı kesimlerinde olan meyveleri ise hafif kırmızı renge dönebilir. Şeftali ile aynı sınıf içerisinde yer alır. Prunus persica var. nucipersica Schneid. veya Prunus persica var. nectarine Maxim olarak isimlendirilir. Meyve büyüklüğü 40-50 mm, ortalama meyve ağırlığı 30-62 g, meyve etinin oranı %87-91 arasında değişmektedir. Yoğun olarak Çanakkale ili Bayramiç ilçesinde 1284 km2 alanda yetiştirilmektedir. Endemik bir meyvedir bu sebeple ismini de yoğun olarak yetiştiği bu bölgeden almıştır.
Bayramiç ilçesi Kazdağları eteklerinde bulunmaktadır, denizden yüksekliği fazladır bu sebeple gece gündüz sıcaklık farkı yüksektir. Meyve kabuğu altındaki karotenoidlerin sentezi gece düşük sıcaklık, gündüz yüksek sıcaklıkta artmaktadır. Bu da meyvenin aroma bileşenlerinin sentezini olumlu yönde etkilemektedir. Diğer yandan deniz seviyesinden yükseklik arttıkça daha kuvvetli ışık sebebiyle fotosentez artmaktadır, fotosentez artışı meyve verimine ve aromasına katkı sağlamaktadır. Bayramiç bölgesinin topraklarının alüvyal oluşu, yeraltı suyu derinliği, toprak derinliği (1-2 m), toprak pH değeri (pH 6-7) ve toprağın çabuk ısınan yapıda olması da Bayramiç Beyazı’nı bu bölgeye özel bir meyve haline getirmiştir.
Bayramiç Beyazı 500-1000 m rakımlarında yetiştirilmektedir. İklim koşullarına bağlı olarak vejetasyon süresi 250-270 gündür. Tohumdan üretim yapılmaktadır. Erkenci, orta ve geççi tipleri bulunmaktadır. Meyve oluşumu çiçeklenme başlangıcı ile 15 Mart - 15 Nisan tarihleri arasında başlar, 20 Mart – 20 Nisan tarihlerinde tam çiçeklenme gerçekleşir, 1 Temmuz – 30 Ağustos tarihleri arasında ise meyve olgun hale gelmektedir. Hasat Haziran sonunda başlayıp Ağustos ayının ortasına kadar 2-3 defa yapılabilecek şekilde devam eder. Hasat edilen meyveler depolanmadan direk pazara sunulabileceği gibi 0oC sıcaklık ve %85- 90 oransal nem koşullarında da 4 haftaya kadar soğuk hava depolarında depolanabilir.
Soğuk hava depolarına girmeden direk pazara sunulan meyvelerin raf ömrü 12-15 gün, soğuk hava depolarında depolama ömrü 5-7 gündür. Bayramiç Beyazı, şeftali ve diğer nektarin çeşitlerine çok benzemesine karşın meyvesi daha küçük ve serttir. En önemli ayırt edici özelliği ise aromalı oluşudur. Yenildiği zaman taze, ferahlatıcı bir aromaya sahiptir. Bu farklılığın sebebinin Bayramiç Beyazı’nın sert çekirdekli meyve türleri arasında karşılıklı doğal melezleme sonrasında ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Bayramiç Beyazı’nı öne çıkaran en önemli etken ise ülkemizde yedinci, Çanakkale İli için ise birinci Avrupa Birliği Coğrafi İşaret Tescili alan ürün olmasıdır. Bayramiç Beyazı Coğrafi İşaret Tescili çalışması 2007 yılında Bayramiç Ziraat Odası tarafından başlatılmıştır.
Türk Patent Enstitüsü’nün 17.09.2010 tarih ve 157. Sayılı kararı ile Bayramiç Ziraat Odası adına Coğrafi İşaret Tescili ve 12.10.2011 tarih ve 28082 sayılı karar ile AB ve diğer ülkelerde tescili yapılmıştır. Avrupa Birliği Resmi Gazetesi tarafından 16.04.2021 tarihinde tescili yayınlanmıştır. Sadece Bayramiç Bölgesindeki iklimde en iyi kalitede yetiştirilen Bayramiç Beyazı Coğrafi İşaret Tescili almasıyla birlikte diğer ülkeler tarafından da tanınır hale gelmiştir.